Szkolenia i konferencje - Klaster - motor napędowy gospodarki

Motor napędowy gospodarki

Mówiono o tym podczas konferencji "Promocja klastra i idei klasteringu" zorganizowanej 22 czerwca 2012 roku w ramach projektu Wsparcie dla tworzenia i rozwoju Świętokrzysko-Podkarpackiego Klastra Budowlanego "INNOWATOR". Na temat polskich klastrów i polityki klastrowej mówił Stanisław Szultka z Instytutu Badań nad Gospodarką Rynkową w Gdańsku, ekspert Polskiej Agencji Rozwoju Przedsiębiorczości.

Klastry rozumiane są jako skupiska firm o wspólnym profilu działalności, powiązane z instytucjami otoczenia biznesu. Ich istota wywodzi się stąd, że w regionach - z różnych powodów - koncentrują się określone branże. We Włoszech jest zagłębie producentów krzeseł, a w niemieckim Wolsburgu rozwinął się przemysł samochodowy. Klastry rozwijają się dzięki intensywnej współpracy, dialogowi i koordynacji, które występują obok naturalnej konkurencji pomiędzy ich członkami. Konkurencja optymalizuje wewnętrzne wykorzystanie zasobów przedsiębiorstw (i innych podmiotów) oraz stymuluje innowacyjność. Współpraca pozwala natomiast na optymalizację wykorzystywania zasobów wewnętrznych i zewnętrznych oraz umożliwia rozwój innowacji dzięki nowemu łączeniu różnych zasobów i wiedzy oraz sprzężeniom zwrotnym.

Jak podkreślił Stanisław Szultka, rozwój klastra to przede wszystkim rozwój przedsiębiorstw, które tworzą dane skupisko. Podał m.in. przykład klastra kotlarskiego z Pleszewa. - Producenci kotłów oczekiwali wsparcia od władz, ale nikt nie chciał ich wysłuchać - stwierdził. - Policzyli więc ile jest w okolicy firm z branży, ile osób zatrudniają, ile płacą podatków i poszli do starosty jako najpoważniejszy pracodawca w powiecie. Rozmowa wyglądała inaczej. To był początek klastra. Przedsiębiorcy mieli wprawdzie etapy zniechęcenia, ale udało im się to przezwyciężyć. Zorganizowali duże stoisko na targach, zainwestowali w przygotowanie wspólnego produktu na duże zamówienie. Przykład Pleszewa pokazuje, że nawet małe, tradycyjne firmy mogą realizować ambitne strategie rozwoju.

O rozwoju klastra nie decyduje jedynie potencjał poszczególnych firm działających w ramach skupiska, ale także kontakty z otoczeniem, m.in. lokalnym samorządem. Ważne jest także, czy instytucje edukacyjne kształcą kadry o oczekiwanych kwalifikacjach, zaś jednostki badawcze generują wiedzę i realizują badania, których wyniki mogą być wykorzystywane przez przedsiębiorstwa klastra. - Współpraca jest łatwiejsza, jeśli efekty mają dać korzyści w przyszłości, jeśli dotyczy tortu, który jeszcze nie jest podzielony - podkreślił Stanisław Szulika. - Gdy nie ma wystarczającego zaufania lub gdy za szybko oczekuje się efektów - nie udaje się. Podstawą jest zdefiniowanie wspólnego celu. Budować najlepiej na solidnych podstawach, czyli wykorzystać potencjał, ale i szukać pomysłu na rozwój. Ważną rolę pełni animator - osoba, która napędza działalność klastra. Dobór formy prawnej uzależniony jest od celów i zadań. Nie ma tu idealnego rozwiązania. Pleszew dopiero niedawno powołał stowarzyszenie.

Polityka rozwoju bazująca na klastrach jest ukierunkowana na wzmacnianie regionalnych specjalizacji gospodarczych o potencjale rozwojowym. Ważnym jej celem jest zapewnienie, że otoczenie danego klastra, zwłaszcza w zakresie w jakim jest ono kształtowane przez środki i polityki publiczne, będzie jak najlepiej dostosowane do potrzeb rozwojowych firm tworzących klaster (np. dzięki celowym inwestycjom samorządu lokalnego, czy zmianie profilu nauczania lokalnej szkoły, uczelni). Polityka klastrowa zawiera mechanizmy pozwalające zidentyfikować wiodące specjalizacje gospodarcze, zdefiniować ich potrzeby rozwojowe i na nie odpowiedzieć. Nie generuje nowych wydatków publicznych, ale prowadzi do ich lepszego, bardziej efektywnego alokowania. Zakłada także pełniejsze wykorzystanie krajowej infrastruktury badawczej, zwłaszcza finansowanej z funduszy strukturalnych.

Należy do niego ponad 100 firm z branży kotlarskiej w powiecie pleszewskim (płd. Wielkopolska), ma formę stowarzyszenia. Obszary współpracy:

Promocja
- wspólna wystawa na targach,
- wspólne działania marketingowe
- budowa marki
- misje handlowe

Wiedza
- konferencje, spotkania, elektroniczna platforma klastra
- szkolenia, warsztaty
- doradztwo w zakresie wprowadzania innowacyjnych rozwiązań technologicznych

Technologie
- współpraca firm z instytucjami badawczo-rozwojowymi i naukowymi,
- opracowanie nowoczesnego kotła wykonanego w oparciu o innowacyjną konstrukcję, nowe technologie produkcyjne i nowoczesny design
- zakup wyposażenia do pracowni projektowej klastra - tworzenie i wdrażanie innowacyjnych rozwiązań konstrukcyjnych
- depozyt aparaturowy do badań kotłów grzewczych m.in. zakup analizatora spalin emitowanych przez kotły - zalążek przyszłego Centrum Badań i Rozwoju Pleszewskiego Klastra Kotlarskiego

Powstał w 2000 r. Kluczowe branże to leśnictwo, tartaki, branża celulozowo-papiernicza, ogrodzenia, drewno opałowe. Firmy zrzeszone zatrudniają 44 tys. osób, stworzono w nich 1 tys. nowych miejsc pracy.
Obszary współpracy:
Badania i innowacje
- Drzewna Platforma Technologiczna,
- sieć współpracy naukowców WoodWisdom.Net,
- SIRT Strategiczne Badania w obszarze Drewna,
- przewodnik po projektowaniu.

Rozwój rynku
- budownictwo zrównoważone
- sieć oficerów ds. paliw pochodzenia drzewnego,
- Projekt Inteligentna Energia dla Europy,
- turystyka jako produkt "niedrzewny".

Produktywność, edukacja i szkolenia
- IGNITE (szkolenia w zakresie energii drzewnej),
- badanie zasobów ludzkich w branży drzewnej.

Transport
- ustanowienie Funduszu Strategicznego dla Transportu (13 mln funtów),
- Forum Transportu Drzewnego EFORWOOD.